Oyun Terapisi Nedir?

Oyun terapisi hakkında bilgi vermeden önce, oyun oynamanın öneminden bahsetmek gerekir. Oyun oynamak, çocuklar için nefes almak kadar doğal ve gereklidir. Çocuklar oyun ile bilgi edinir, deneyim kazanır ve kendilerini ifade etme imkânı bulurlar. Oyun, çocukların yetişkinlerle ilişki kurma becerilerini geliştirmeleri, dürtü kontrolünü öğrenmeleri, stresli durumları aşmaları ve sosyal becerilerini geliştirmeleri açısından kritik bir rol oynar. Bu, gelişimsel açıdan en uygun ve güçlü araçlardan biridir.
Bununla beraber, oyun, çocuğun duygusal ifade, düşünme yeteneği, yaratıcılık ve problem çözme becerilerini geliştirmesine olanak tanır. Bu sayede çocuk, dil becerilerini ilerletir ve buna bağlı olarak sosyal yetenekleri de gelişir. Ayrıca, oyun sayesinde çocuğunuz aile kurallarını anlamayı, beklentileri kavramayı ve toplumda nasıl davranması gerektiğini öğrenir.
Buna ek olarak, oyun oynamak, çocukların problem çözme yeteneklerini geliştirerek yeni deneyimlerle başa çıkma ve kaygıları aşma becerilerini geliştirmelerine yardımcı olabilir. Bu bağlamda, çocuğa güç ve kontrol duygusu kazandırabilir. Sonuç olarak, çocuğun öz güvenini artırabilir ve başarı hissi geliştirmesine destek olabilir. Çeşitli araştırmalar, oyun oynamanın sinir hücreleri ve sinaps bağlantılarının gelişimine olumlu katkı sağladığını ortaya koymaktadır. Ayrıca, oyun deneyimi, beyindeki olumsuz duygusal tepkileri, yani üzüntü, kaygı ve öfke gibi duyguları azaltmada etkili olabilir.

Oyun Terapisinin Faydaları Nelerdir?

Çocuklar duygu ve düşüncelerini, yaşadıkları travmatik deneyimleri yetişkinler gibi anlamlandıramaz ve ifade edemezler. Bu noktada oyun terapisi devreye girer. Garry Landreth’in de belirttiği gibi: “Oyun çocuğun dili, oyuncaklar ise kelimeleridir.”
Oyun Terapisi, çocukların yaşadıkları sorunları dışa vurmalarına, çocuğu olumsuz yönde etkileyen durumları fark etmelerine yardımcı olur. Nasıl ki bir yetişkin, terapi seansında konuşarak başa çıkmakta zorlandığı konuları terapiste aktarıyorsa, oyun terapisinde de çocuk, oyun yoluyla terapist ile konuşur.  Terapide çocuk yaşadığı olumsuz duyguları (korku, üzüntü, öfke, hayal kırıklığı vb.) oyun ve oyuncaklara aktarır. Süreç boyunca temelde en gerekli olan, çocuk ve terapistin arasında kurulan terapötik ilişkidir. Bu ilişki ne kadar güçlü kurulduysa, çocuk da o kadar fazla kendini ifade etme imkânı bulur. Bu sebeple oyun terapisinde çocuğun kendini rahatça ortaya koyabilmesi için güven ilişkisi esastır. Terapist çocuğu olduğu gibi kabul ederek, büyümesi ve gelişmesi için gerekli olan güvenli ortamı ona sunar. Terapide çocuklar oyunlar aracılığıyla duygusal deneyimlerini paylaşır, duygu ve düşüncelerini ifade ederler. Terapist çocuğun oyuna aktardığı zorlanmaları fark edip doğru yanıtları verdiğinde “iyileşme” başlar. Burada atlanmaması gereken nokta, çocuğun bakım verenlerinin de süreç boyunca terapist ile iletişimde kalıp iş birliği içinde olmalarının gerekliliğidir.

Oyun Terapisine Ne Zaman Başvurulur?

2-12 yaş arasındaki çocuklarda görülen çeşitli psikolojik sorunlarda oyun terapisi uygulanmaktadır. Bunlardan bazıları; depresyon, yas süreci, boşanma, takıntılar, kaygı bozuklukları, travma, alt ıslatma, kaka kaçırma/tutma, kardeş kıskançlığı, duygusal zorlanmalar, sosyal beceri sorunları, davranış sorunları, öfke kontrolü, uyum sorunları, okuldaki zorlanmalar, özgüven sorunları, uyku ve yeme sorunları olarak sıralanabilir. Yapılan araştırmalar, bu gibi sorunlarla başa çıkmaya çalışan çocuklarda oyun terapisinin etkili ve iyileştirici olduğunu ortaya koymuştur.

Deneyimsel Oyun Terapisi.

Oyunun senaryosunu ve gidişatını çocuğun tespit ettiği, yani kontrolü tamamen elinde tuttuğu bir oyun terapisi yaklaşımıdır. Terapist çocuğun tüm oyunlarına katılır, sınırlamadan eşlik eder ve çocuğun sürecinin bir parçası olur. Bu yaklaşımın sağladığı güven ilişkisi, çocuğun açığa çıkarmadığı duygularını terapistinin yanında ifade etmesini destekler. Travma nedeniyle bedeninde yaşadığı blokajlar ortadan kalkar.. Çözemediğini düşündüğü sorunlar oyun sayesinde çözülebilir hale gelir.Çocuk böylece oyunda güçlendikçe iyileşme kendiliğinden gerçekleşir. 

Oyun terapisi odasında çocuğun ne tür oyunlar tercih ettiği, oyuncakları nasıl kullandığı, kullandığı oyuncakların soyut ve somut anlamları terapistin farkındalığı sayesinde gerçek hayatı sembolize eder. Yani çocukların oyun oynarken oluşturdukları sembolik dil terapist tarafından çözümlenir. Çünkü çocukların konuşma becerileri yaşadıkları sıkıntıları bir yetişkin gibi dillendirmeye yeterli değildir.

Kaç yaş çocukları ile oyun terapisi yapılır?

2-11 yaş aralığında oyun terapisi yapılır.

Evdeki oyun ile oyun terapisinin ne farkı vardır?

Aslında her iki oyunda da öncelikli olan ve işe yarayan şey çocukla ilişki kurmaktır. Oyun terapisinin en temel farkı çocuğun oluşturduğu sembolik anlatımı okuyabilen bir terapistin odada oluşudur. Evdeki oyundan farklı olarak terapist,   çocuğun oyunda travmatik deneyimlerini aktardığı anlarda iyileştirici tepkileri verebilir ve aileyi yönlendirebilir. Çocuk oyun odasında yaşamdaki hayal kırıklıklarını yeniden canlandırır ve bunların üstesinden gelmek için yeni yollar bulabildiğini fark eder.


Hangi sorunların çözülmesine yardımcı olur?
Aslında çocuklarla ilgili anlamak istediğimiz ya da çözümsüz kaldığımızı hissettiğimiz her ne varsa oyun odasında deneyimli bir terapist eşliğinde sorunun kaynağına ulaşılabilir.
Ana başlıklar:
Genel kaygı bozuklukları
Travma  sonrasında yaşanan kaygı bozuklukları (boşanma/istismar/vb.)
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu
Dürtüsellik
Özgüven eksikliği
Sosyal ve duygusal uyum sorunları

Çocuğumun oyun terapisine ihtiyacı olduğunu nasıl anlarım?

Yaşanmış herhangi bir travmanın üstesinden gelmek için en iyi yöntem oyun terapisidir çünkü çocuğun herhangi bir duygusal ya da sözel engele takılmadan kendi olabildiği neredeyse tek yer oyun odasıdır. Böylece hayal kırıklığını üstesinden gelene kadar tekrar tekrar oyun aracılığıyla anlatacak/canlandıracak ve terapistinin farkındalığından/ eşliğinden güç alarak hayatına  kaldığı yerden devam edebilecektir.
Somut bir travma deneyimi yoksa, ya da siz bilmiyorsanız ama; çocuğunuzun sosyal uyum davranışlarında bir gerileme, duygusal ifadelerinde uzun süren bir başkalaşma, rutinlerini bozacak kadar değişime uğramış yeme ve uyku düzeni bozukluğu, alışılmışın dışında aşırı hareketlilik ya da hareketsizlik, çocuğunuzun yardıma ihtiyacı olduğunu anlatmak için gönderdiği sinyaller olabilir.

Ne kadar zamanda sonuç alınır?

Bu süre çocuktan çocuğa degişmektedir. Yaşadığı sorunun ciddiyetine ve olaylari nasil algıladığına göre farklılık gösterir. Problemli davranış ne kadar yeniyse bunun aşılması o kadar kolay olacaktır.

Oyun odasında neler vardır?

Oyun materyali olarak oyuncak mobilyalı ev, oyuncak ev aletleri, oyuncak aile, okul, oyuncak hayvanlar, telefon, birtakım kostüm ve aksesuarlar,kuklalar, ayna, su, kum havuzu, araba, uçak gibi oyuncaklar ve parmak boyası, oyun hamuru, her çeşit boya kalemi, kartonlar, çizim kâgidi, etiketler gibi sanatsal malzemeler bulunur. Bütün oyuncakların ve materyallerin kullanimi kolay, taşınabilir, güvenilir, dayanıklı ve çocuğun sürekli erişebileceği yüksekliktedir.

Oyun terapisine giderken çocuğa nasıl bir açıklama yapılmalıdır?

 “Oyun terapisti, sen resim yaparken, hikâye anlatırken ya da herhangi bir oyuncak ile oynarken duygularini anlamana ve istersen onlar hakkında konuşmana yardımcı olacak. Oyun terapisti sana hiçbir zaman yapmak istemediğin bir şeyi yaptırmayacak, söylemek ve yapmak istediklerine kendin karar vereceksin” gibi bir ifade kullanmak çocuğun kendini güvende hissetmesine yardımcı olur.